Hai Bà Trưng – Hào khí bất diệt của dân tộc Việt Nam
Họ và tên: Trưng Trắc, Trưng Nhị (Hai Bà Trưng)
Năm sinh – Năm mất: k. 14 – 43 SCN
Quê quán: Mê Linh (nay thuộc Hà Nội)
Thời kỳ hoạt động: thời Hai Bà Trưng (40 – 43 SCN)
Danh hiệu: Anh hùng dân tộc, Nữ vương, Lãnh tụ khởi nghĩa
Hai Bà Trưng, hai vị nữ anh hùng vĩ đại trong lịch sử Việt Nam, không chỉ là những nhân vật có thật làm nên cuộc khởi nghĩa lẫy lừng mà còn là biểu tượng sống động của tinh thần quật cường, ý chí độc lập dân tộc. Từ những trang sử đầu tiên của kỷ nguyên chống ách đô hộ, tên tuổi của Trưng Trắc và Trưng Nhị đã gắn liền với khát vọng tự do, với lòng yêu nước sâu sắc, tạo nên nguồn cảm hứng bất tận cho muôn thế hệ người Việt. Câu chuyện về Hai Bà không đơn thuần là một khúc ca bi tráng của quá khứ, mà còn là lời nhắc nhở về giá trị của sự đoàn kết, về sức mạnh phi thường của người phụ nữ Việt Nam khi đứng lên bảo vệ non sông. Dưới ách đô hộ tàn bạo của nhà Đông Hán, khi mà nhân dân lầm than, đất nước chìm trong bóng tối của sự áp bức, Hai Bà Trưng đã đứng lên, phất cờ khởi nghĩa, mở ra một trang sử chói lọi, đầy tự hào cho dân tộc.
Để thấu hiểu sâu sắc hơn về Hai Bà Trưng, chúng ta cần tìm về những năm tháng đầu tiên của cuộc khởi nghĩa, nơi ngọn lửa yêu nước bùng cháy mãnh liệt. Lúc bấy giờ, nước ta đang chịu sự cai trị hà khắc của nhà Đông Hán, với chính sách bóc lột tàn bạo, thuế khóa nặng nề và sự áp bức văn hóa sâu sắc. Nhân dân phải chịu đựng cuộc sống cơ cực, không có quyền tự quyết định vận mệnh của mình. Các quan lại đô hộ, điển hình là Tô Định, đã gây ra vô vàn tội ác, khiến lòng dân oán hờn đến tột độ, chỉ chực chờ một ngọn cờ hiệu triệu để vùng lên. Trong bối cảnh đó, chị em Trưng Trắc và Trưng Nhị xuất thân từ dòng dõi Lạc tướng ở Mê Linh, một vùng đất trù phú, nơi vẫn còn giữ được nhiều nét văn hóa và tinh thần tự chủ của người Việt cổ. Cha mẹ Hai Bà là những người có uy tín lớn trong vùng, nuôi dưỡng Hai Bà với lòng yêu nước và ý chí bất khuất. Đặc biệt, Trưng Trắc còn là vợ của Thi Sách, một người anh hùng hào kiệt ở Châu Diên. Khi Thi Sách bị Tô Định sát hại dã man, đó chính là giọt nước tràn ly, biến nỗi đau cá nhân thành ngọn lửa căm thù chung của cả dân tộc, thôi thúc Hai Bà đứng lên phất cờ khởi nghĩa, đáp ứng khát vọng độc lập cháy bỏng của nhân dân.
Tiếp nối tinh thần ấy, cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng đã bùng nổ và nhanh chóng lan rộng khắp các châu quận, tạo nên những chiến thắng lẫy lừng. Vào mùa xuân năm 40 sau Công nguyên, tại Mê Linh, Hai Bà Trưng đã tập hợp lực lượng, dựng cờ khởi nghĩa với lời hiệu triệu non sông “Đền nợ nước, trả thù nhà”. Lời hiệu triệu ấy vang vọng khắp nơi, thu hút đông đảo các hào kiệt và quần chúng nhân dân tham gia, đặc biệt là sự góp mặt của nhiều nữ tướng tài giỏi như Bát Nạn, Lê Chân, Thánh Thiên. Điều này thể hiện sự đoàn kết, tinh thần đồng lòng của toàn dân, không phân biệt giới tính hay địa vị. Quân khởi nghĩa, với khí thế hừng hực và lòng dũng cảm phi thường, đã nhanh chóng đánh chiếm các thành trì quan trọng của quân Hán. Với chiến thuật linh hoạt và sự lãnh đạo tài tình của Hai Bà, quân ta đã liên tiếp giành thắng lợi, đánh tan quân Hán ở nhiều nơi. Chỉ trong một thời gian ngắn, quân khởi nghĩa đã giải phóng được 65 thành trì từ Hợp Phố đến Cửu Chân. Tô Định phải bỏ ấn tín, cạo đầu trốn chạy về phương Bắc. Sau những chiến thắng vang dội, Trưng Trắc được suy tôn lên ngôi vua, xưng là Trưng Nữ Vương, đóng đô ở Mê Linh, chính thức khôi phục nền độc lập cho dân tộc.
Ý nghĩa lịch sử và tầm vóc của Hai Bà Trưng là vô cùng to lớn, vượt xa khỏi khuôn khổ một cuộc khởi nghĩa thông thường. Cuộc khởi nghĩa đã khôi phục nền độc lập dân tộc sau hơn một thế kỷ bị đô hộ, dù chỉ trong một thời gian ngắn. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, một người phụ nữ Việt Nam đứng lên lãnh đạo toàn dân giành lại quyền tự chủ, xưng vương, thể hiện một cách mạnh mẽ ý chí kiên cường và bản lĩnh phi thường. Tầm vóc của Hai Bà không chỉ dừng lại ở vai trò là những nhà lãnh đạo quân sự tài ba, mà còn là biểu tượng cho vai trò và vị thế của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội. Trong một thời đại mà phụ nữ thường bị coi nhẹ, Hai Bà đã chứng minh được khả năng lãnh đạo, trí tuệ và lòng dũng cảm không kém gì nam giới, thậm chí còn vượt trội hơn. Họ trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho các thế hệ phụ nữ Việt Nam sau này, khẳng định giá trị của người phụ nữ trong công cuộc dựng nước và giữ nước. Hơn thế nữa, cuộc khởi nghĩa còn là minh chứng hùng hồn cho lòng yêu nước nồng nàn, ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam trước mọi kẻ thù xâm lược.
Không chỉ là những nhân vật lịch sử, Hai Bà Trưng còn đi vào lòng dân tộc qua những huyền thoại và dấu ấn văn hóa sâu đậm. Sau khi cuộc khởi nghĩa thất bại trước sự đàn áp của Mã Viện, hình ảnh Hai Bà đã được thần thoại hóa, trở thành biểu tượng bất diệt trong tâm thức người Việt. Nhiều câu chuyện dân gian và truyền thuyết được truyền miệng qua bao đời, kể về sự ra đời, cuộc đời và cái chết anh hùng của Hai Bà, thường mang yếu tố kỳ ảo, linh thiêng, góp phần làm tăng thêm vẻ đẹp và sự thiêng liêng của các vị nữ anh hùng. Để tưởng nhớ công lao trời biển của Hai Bà, nhân dân ta đã lập nhiều đền thờ ở khắp nơi, đặc biệt là đền thờ Hai Bà Trưng ở Mê Linh, Hà Nội và nhiều nơi khác trên đất nước. Hàng năm, các lễ hội lớn được tổ chức trang trọng, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương tham gia, với các nghi lễ truyền thống, trò chơi dân gian, tái hiện lại những khoảnh khắc lịch sử hào hùng, như lễ rước kiệu, múa trống đồng, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc và tinh thần “uống nước nhớ nguồn”. Hai Bà Trưng cũng là nguồn cảm hứng bất tận cho văn học, nghệ thuật, âm nhạc, kịch và giáo dục, với nhiều tác phẩm lớn về các bà, giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về lịch sử, về những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Di sản vĩnh cửu của Hai Bà Trưng tiếp tục là nguồn cảm hứng bất tận cho các thế hệ người Việt. Tinh thần của Hai Bà đã ảnh hưởng sâu sắc đến các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm sau này, từ Ngô Quyền, Lê Lợi đến Quang Trung, tất cả đều mang trong mình ngọn lửa yêu nước và ý chí độc lập được thắp lên từ Hai Bà Trưng. Hai Bà trở thành biểu tượng của tinh thần tự chủ, tự cường, nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc giữ gìn bản sắc dân tộc và bảo vệ chủ quyền quốc gia. Câu chuyện về Hai Bà cũng là một bài học quý giá về sức mạnh của sự đoàn kết. Khi toàn dân đồng lòng, từ những người phụ nữ, trẻ em đến những người lính dũng cảm, tất cả đều chung một ý chí thì không có kẻ thù nào có thể khuất phục được. Trong bối cảnh hiện đại, tinh thần Hai Bà Trưng vẫn còn nguyên giá trị, cổ vũ mỗi người Việt Nam sống có trách nhiệm, phát huy nội lực, vượt qua mọi khó khăn thử thách để xây dựng và bảo vệ đất nước phồn vinh. Dù thời gian có trôi đi, những lời hiệu triệu vang dội và khí phách kiên cường của Hai Bà Trưng vẫn còn vọng mãi trong tâm hồn mỗi người con đất Việt, nhắc nhở về một quá khứ hào hùng và truyền cho thế hệ hôm nay nguồn năng lượng mạnh mẽ để vững bước đi tới.